Hoe wordt een Fameg stoel gemaakt?

Michael Thonet was een Duits-Oostenrijkse meubelontwerper die vooral bekend is geworden van zijn gebogen meubels. Hij was de uitvinder van de stoel die uit gebogen hout vervaardigd was. Veel van Thonets ontwerpen zijn over de hele wereld beroemd geworden en de antieke stoelen zijn nu echte collectors items.

Na jarenlang experimenteren ontdekte Thonet dat je met stoom massief eikenhout en harde mahonie kon buigen. De stoomtechniek verminderde de tijd die nodig was om een stoel te produceren aanzienlijk, aangezien de rugleuning en stoelpoten nu uit een lengte hout gebogen konden worden. Daardoor was het niet meer nodig om met de hand gezaagde verbindingen in elkaar te passen.

Fameg gebruikt al ruim een eeuw de werkwijze van deze pionier op het gebied van gebogen houten meubels. In 1881 werd de officiële Thonetfabriek in Polen geopend, waarin Fameg de producten van Thonet produceerde. Sinds 1950 ontwerpt en produceert Fameg daarnaast ook meubels onder de eigen merknaam, maar die zijn wel geïnspireerd door Thonet. Hierbij wordt nog steeds gebruikt gemaakt van de traditionele technieken voor het buigen van hout.

De eerste gebogen stoel waar Thonet mee bekend werd is de No.14. Het originele model werd al in 1851 ontworpen, maar Fameg produceert nog steeds haar eigen variant van dit model onder de naam Fameg Vienna Thonet No14. Een andere populaire stoel is de Fameg Vienna Thonet No18. Ook deze eetkamerstoel is één van de meest bekende Thonet ontwerpen ter wereld geworden.

Beukenhout is de beste houtsoort om te gebruiken voor gebogen meubels. Dit hout verandert bij verhitting namelijk als enige soort week, waardoor je het in allerlei vormen kunt buigen. Gewone beuk (Fagus sylvatica) is een soort loofboom die in grote getalen in Europa en Polen wordt gevonden. Deze beuk groeit langzaam, tot een maximale hoogte van wel 40 meter. Karakteristieken van beukenhout zijn een hoge hardheid, duurzaamheid en kracht. Bovendien is het geschikt voor verlijmen, slijpen en verven. Door al deze voordelen kiest Fameg ervoor om 90% van haar productie met deze houtsoort te doen. Andere soorten die ook worden gebruikt zijn eiken, acacia, as en walnoot.

Sinds 2021 dragen de Fameg producten ook een FSC-keurmerk. Dit houdt in dat het hout waar de producten van zijn gemaakt, uit duurzaam beheerde bossen komt. Deze bossen zullen het ecosysteem nooit uitputten doordat er een nieuwe boom wordt gepland voor elke boom die wordt gekapt.

Voor de productie van de meubels maakt Fameg ook gebruik van elementen die zijn gemaakt van gelijmd en gebogen multiplex. Het proces start met het week maken van de boomstammen, waar grote tanks voor worden gebruikt. Daarna wordt op speciale schilmachines houtfineer gemaakt, wat vervolgens wordt gedroogd. Voor de productie van een vel multiplex moet lijm op het fineer worden aangebracht, de lagen op elkaar worden gelegd (het aantal lagen hangt af van de dikte van het onderdeel) en in geschikte persen worden geplaatst die er de gewenste vorm aan geven. In deze stap worden ook de indrukwekkende motieven op de zittingen (reliëfs) gecreëerd.

Drogen is het proces waarbij vocht van de binnenste lagen van het hout naar de buitenste lagen beweegt. Dit duurt net zolang tot een vochtigheidslevel van 8-10% is bereikt. In de fabriek van Fameg wordt dit proces nauwkeurig in de gaten gehouden en op twee manieren uitgevoerd:

• op een natuurlijke manier: opgestapeld hout wordt langer dan een jaar in de openlucht gedroogd
• op een kunstmatige manier: hout wordt tussen een week en een maand in speciale overdruk-onderdruk kamers gedroogd.

Vervolgens wordt het beukenhout in speciale verdampers onder toenemende druk gestoomd, bij een temperatuur boven de 100 graden celsius. Hierdoor wordt het hout week en kan het straks in een ongewone vorm worden gebogen. Het stoomproces is afhankelijk van de diameter van het hout en duurt meestal langer dan een uur.

Het buigproces is gebaseerd op het handmatig buigen van elementen en dat vereist aanzienlijke vaardigheden, kennis en kracht. Bij Fameg wordt de kennis van het buigen van generatie op generatie doorgegeven. Het duurt meer dan zes maanden voordat een nieuwe werknemer de techniek helemaal onder de knie heeft. Het buigproces begint met het aanbrengen van een stalen strip op het week geworden hout, vervolgens wikkelt een ervaren werknemer het in een aluminium vorm en zet het vast met speciale wiggen en schroeven. Het gebogen element gaat nu samen met de mal een droogproces in waarin de vorm wordt gefixeerd.

Op dit moment in het proces is het hout gesneden, gepland, gedraaid, gefreesd en geboord afhankelijk van de vorm die het gaat krijgen. Nu ondergaat het een grondige polijstbeurt.

Klassieke, gebogen modellen meubels hebben ook weef opties. Dit kan op de zitting en de rugleuning worden toegepast. Dit precieze, handmatige werk vraagt om veel ervaring en skills. Rotan is de grondstof die wordt gebruikt voor het weven. Om een schommelstoel met een stok te weven is de wever ongeveer 10 uur bezig. De meubels die hiermee zijn afgewerkt zijn extreem licht en comfortabel.

De gepolijste onderdelen gaan nu naar speciale montage plekken, die elk voor een specifieke stoel zijn ingericht. Alle elementen worden samengevoegd en vastgemaakt met lijm en speciale schroeven. De A14 stoel bestaat slechts uit 6 onderdelen.

Dan wordt de gemonteerde stoel in vaten met beits gedipt en op drogers geplaatst. Hierdoor wordt het teveel aan kleur verwijderd en droogt de stoel voor de volgende stap in het productieproces. Door deze methode kan de beits goed in het hout trekken, wat ervoor zorgt dat dat de kleur ook na langdurig gebruik van de stoel nog zichtbaar is. Fameg heeft recent de “aged oil” beits geïntroduceerd, die de stoelen een interessant effect van stijlvolle oude meubels geeft.

Tijdens deze stap wordt het oppervlak van de stoel met een speciale lak bedekt. De lak dringt diep in het hout door, waardoor het hout wordt beschermd tegen mechanische schade, vocht en schimmel. Bovendien wordt het product er mooier van doordat de natuurlijke houttekening en kleur worden benadrukt. Deze stap wordt handmatig of met behulp van robots gedaan, en elke stoel krijgt twee lagen lak.

Sommige stoelen worden ook nog bekleed: hiervoor kan worden gekozen uit veel verschillende kleuren, stoffen en natuurlijk leer. De bekleding wordt genaaid in de naairuimte en dan op de stoel gemonteerd met een pneumatisch wapen. Extra opties zijn het versieren van de zitting met spijkers en een trimming. Ook kunnen klanten een customised bekleding aanvragen.